Kto składa PIT-4R i kim jest płatnik PIT?

Płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych jest podmiot obowiązany do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. A więc płatnikiem można określić podmiot, który zapłaty dokonuje za osobę trzecią, nie jest nim jednakże podatnik wpłacający zaliczki na podatek dochodowy sam za siebie. Gdy więc podatnik wpłaca zaliczki sam za siebie, nie składa za siebie deklaracji PIT 4R.

Zgodnie z prawem polskim, płatnikiem określa się jedynie podmiot podlegający prawu polskiemu, tzn. podmiot posiadający miejsce zamieszkania, miejsce prowadzenia działalności, siedzibę, oddział, placówkę albo zakład na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Oczywiście możliwe jest otrzymanie wynagrodzenia również od innego podmiotu posiadającego siedzibę za granicą. Taki podmiot nie jest jednak zobowiązany do złożenia PIT-4R w Polsce.

Druk deklaracji PIT-4R składają:

• osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej – jako zakłady pracy obliczające, pobierające i wpłacające do właściwych urzędów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy – wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej wskazane w art. 31 ustawy o PIT,
• rolnicze spółdzielnie produkcyjne, a oprócz tego inne spółdzielnie zajmujące się produkcją rolną wypłacające należności z tytułu dniówek obrachunkowych, udziału w dochodzie podzielnym spółdzielni, a również} zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, wskazane w art. 33 ustawy o PIT),
• organy rentowe w związku z wypłacanymi emeryturami i rentami, świadczeniami przedemerytalnymi i zasiłkami przedemerytalnymi, zasiłkami pieniężnymi z ubezpieczenia społecznego, rentami strukturalnymi, a dodatkowo rentami socjalnymi,
• osoby prawne i ich jednostki organizacyjne, które dokonują wypłaty emerytur i rent z zagranicy,
• jednostki organizacyjne uczelni, placówki naukowe, zakłady pracy, a ponadto inne jednostki organizacyjne od wypłacanych poprzez nie stypendiów,
• organy zatrudnienia od świadczeń wypłacanych z funduszu pracy,
• biura terenowe Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych od świadczeń wypłacanych z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
• spółdzielnie – od oprocentowania wkładów pieniężnych członków spółdzielni, zaliczonego w ciężar kosztów spółdzielni,
• areszty śledcze, a ponadto zakłady karne od należności za pracę przypadającą tymczasowo aresztowanym oraz skazanym, spółdzielnie od oprocentowania wkładów pieniężnych członków spółdzielni zaliczonego w ciężar kosztów spółdzielni,
• oddziały Wojskowej Agencji Mieszkaniowej od wypłacanych żołnierzom świadczeń pieniężnych wynikających z przepisów ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej,
• centrum integracji społecznej od wypłacanych świadczeń integracyjnych i motywacyjnej premii integracyjnej przyznanych na podstawie ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. Nr 122, poz. 1143, z późn. zm.), w zgodzie z art. 38 ust. 1a ustawy o PIT;
• gospodarstwa domowe zatrudniające osoby do pomocy (umowa aktywizacyjna) – w przypadku umowy zawartej przed dniem 26 października 2007 r. do dnia ustania obowiązku poboru tych zaliczek – zgodnie z art. 35a ustawy o PIT,
• osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne, a ponadto jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 ustawy o PIT (działalność wykonywana osobiście) , a ponadto art. 18 (prawa majątkowe), w zgodzie z art. 42 ust. 1a ustawy o PIT;
• komornik sądowy albo podmiot niebędący następcą prawnym zakładu pracy przejmujący jego zobowiązania wynikające ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, a ponadto spółdzielczego stosunku pracy i obliczający pobierający i wpłacający te zobowiązania wskazane w art. 42e ust. 5 ustawy o PIT,
• podmioty przyjmujące na praktykę absolwencką lub staż uczniowski – od świadczeń pieniężnych wypłacanych z tytułu odbywania praktyk absolwenckich, o których mowa w ustawie z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich lub odbywania stażu uczniowskiego, o którym mowa w art. 121a ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.
   

Wynagrodzenie płatnika

Od zaliczek na podatek płatnik ma prawo odjąć (potrącić) własne wynagrodzenie należne z tytułu prawidłowego obliczenia, pobrania i wpłaty zaliczek na podatek za zatrudnione osoby.
Wynagrodzenie płatnika w 2024 r. wynosi 0,6% kwoty podatków pobranych przez płatników na rzecz budżetu państwa.

Przykład
Pracodawca pobrał w miesiącu maju zaliczkę na podatek pracowników w kwocie łącznej 3000 zł. Pracodawca może wartość przelewu na rzecz organu skarbowego obniżyć o 0,6% tej kwoty, czyli o 18 zł.
Kwota należnego wynagrodzenia jest potrącana z kwoty podatków pobranych przez płatników. W druku PIT-4R płatnik ma obowiązek wyszczególnić potrącane wynagrodzenie w podziale na poszczególne miesiące roku.

Płatnik, który pobrał podatek nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej, jest obowiązany dokonać zwrotu nienależnego wynagrodzenia na rachunek właściwego urzędu skarbowego wraz z odsetkami za zwłokę.